Odpowiednio dobrane buty to podstawa górskiego ekwipunku. Gwarantują wygodę i poprawiają bezpieczeństwo każdego kroku, zapewniając właściwą przyczepność do podłoża. Jak wybrać model, który posłuży nam przez lata? Na co zwrócić uwagę przy zakupie?
Wybieranie butów trekkingowych może przyprawić o ból głowy. Mnogość szczegółów technicznych i specjalistyczne określenia utrudniają wybór. Na początek rozwikłamy więc terminologiczną plątaninę. Nie każde buty określane jako „trekkingowe” nadają się bowiem na trekking – wędrówkę po trudnym, najczęściej górskim, terenie, z ciężkim plecakiem na barkach.
W Polsce mianem „trekkingowych” nazywa się wszystkie buty przeznaczone do turystyki pieszej. Tymczasem istnieją aż 3 rodzaje tego typu obuwia i żaden z nich nie jest uniwersalny – nie sprawdzi się w skrajnie różnych warunkach. To, jaki model wybierzemy, zależy od naszych potrzeb i warunków terenowych i atmosferycznych, w jakich będziemy wędrować.
All terrain – wygodne buty na spacer po lesie
Podczas weekendowego wypadu za miasto, wędrówki po łatwych szlakach i spaceru po lesie czy parku sprawdzą się buty z niską cholewką, zwane podejściowymi. Wykonane są z lekkich materiałów, dlatego ważą mniej niż klasyczne modele trekkingowe, dzięki czemu nawet po wielogodzinnym marszu nie odczujemy zmęczenia i bólu nóg. Modele „all terrain” są dobrym wyborem na późną wiosnę i lato. Mają giętką podeszwę, która dobrze odpowiada naturalnym ruchom stopy i amortyzuje nierówności podłoża. Wybierając model tego typu, zwróćmy uwagę na materiał, z jakiego wykonano wkładkę i wyściółkę. Dobrze, jeśli te elementy wyposażone zostały w obszerne wstawki z przewiewnej siatki mesh, która zapewnia odpowiednią cyrkulację powietrza, odprowadzając wilgoć z powierzchni skóry. Dzięki temu nawet po wzmożonym wysiłku nasze stopy pozostaną suche. Unikniemy nie tylko nieprzyjemnego zapachu po zdjęciu butów, ale i powstania odparzeń i podrażnień w czasie marszu.
Buty podejściowe, zwłaszcza takie z odpowiednio wyprofilowaną podeszwą, świetnie nadają się do uprawiania innych form aktywności, np. biegania, jazdy na rowerze czy nordic walkingu. Nie sprawdzą się jednak w warunkach zimowych, zwłaszcza w wyższych partiach gór. Spokojny spacer do Morskiego Oka? Tak. Wspinaczka na Krywań – zdecydowanie nie!
Trudniejsze warunki? Buty klasy hiking!
Jeśli wybieramy się na weekendową wycieczkę w Beskidy albo letnią wędrówkę po Tatrach, przydadzą się nam buty hikingowe. Mają wysoką cholewkę, która stabilizuje kostkę, chroniąc przed skręceniem stawu skokowego na wyboistym, stromym szlaku. Najważniejszy element modeli tego typu stanowi gruba podeszwa z głębokim bieżnikiem, która ma zapewniać dobrą przyczepność do podłoża i izolować stopę od ostrych kamieni i skał. Właściwości te poprawiają komfort marszu i minimalizują ryzyko poślizgnięcia się na mokrej albo oblodzonej ścieżce.
Buty hikingowe wykonane są najczęściej ze skóry nubukowej lub zamszowej, wzmocnionej materiałami syntetycznymi (np. poliuretanem), zwiększającymi odporność cholewki na uszkodzenia mechaniczne. Niekiedy wyposażone zostają również w wodoodporną membranę, która zapobiega przemakaniu podczas lekkiego deszczu.
Buty trekkingowe – dla zapalonego miłośnika górskich wędrówek
Podczas tygodniowej wędrówki z ciężkim plecakiem po Bieszczadach, Tatrach czy niższych partiach Alp najlepiej sprawdzą się buty trekkingowe. Podobnie jak modele przeznaczone do hikingu charakteryzują się wysoką cholewką i grubą podeszwą, zapewniającą przyczepność do podłoża w czasie skalnych wspinaczek. Zazwyczaj jednak zostają wykonane z wytrzymalszych materiałów, m.in. skóry licowej, i dodatkowo pokryte membraną o podwyższonym stopniu wodoodporności. Sprawdzą się jako obuwie letnie (na trudnych szlakach w wysokich partiach góry) i zimowe (na ścieżkach o umiarkowanej trudności). Ponieważ ich podeszwa jest twarda i mało elastyczna, nie nadają się do spokojnego spacerowania po lesie czy podczas letniej wycieczki do Doliny Chochołowskiej.
Cholewka. Z membraną czy bez membrany?
Doświadczeni miłośnicy górskich wspinaczek, którym niestraszne zimowe mrozy i trudne skalne podejścia, najchętniej wybierają buty z cholewką wykonaną w całości ze skóry licowej. Materiał ten dobrze chroni przed czynnikami zewnętrznymi: chłodem, wiatrem i deszczem, a także odporny jest na uszkodzenia mechaniczne. Obuwie skórzane charakteryzuje się wysoką wodoodpornością. Wybierając konkretny model, powinniśmy zwrócić uwagę na liczbę przeszyć – im mniej, tym lepiej, ponieważ szwy są miejscami, przez które wilgoć przedostaje się do wnętrza buta.
Buty wykonane ze skóry mają jednak zasadniczą wadę: sporo kosztują. Aby zachować równowagę między ceną i jakością, do produkcji obuwia trekkingowego częściej używa się materiałów syntetycznych, np. połączenia tekstyliów i poliuretanu. Ponieważ nie są zbyt odporne na działanie wilgoci, cholewki wykończone zostają zwykle wodoodporną membraną. Jak działa membrana?
Membrana przyjmuje formę porowatej powierzchni. Pory te są większe niż cząsteczki pary wodnej, ale wielokrotnie mniejsze od kropel wody. Dzięki temu przepuszczają wilgoć, która wytworzyła się we wnętrzu buta, na zewnątrz, ale nie chłoną wody z otoczenia, zapewniając nieprzemakalność.
Obuwie z membraną świetnie sprawdzi się w sezonie jesienno-zimowym, kiedy wędrujemy przez błotniste ścieżki, mokre trawy i głęboki śnieg. Mimo zapewnień producentów nie charakteryzuje się jednak tak wysoką oddychalnością jak modele bezmembranowe. Latem w butach tego typu stopa będzie się nadmiernie pocić.
Podeszwa
Podeszwa w butach trekkingowych składa się zwykle z kilku warstw: zewnętrznej, gumowej (lub gumowo-piankowej), z głęboko żłobionym bieżnikiem, śródpodeszwy składającej się z piankowej wkładki, która zapewnia amortyzację, oraz wkładki poprawiającej wygodę noszenia. Buty o twardych podeszwach przeznaczone są do wyczynowych wędrówek po kamienistych trasach. Te bardziej elastyczne świetnie sprawdzają się podczas wycieczek rekreacyjnych – na łatwiejszych szlakach, spacerach po dolinach i lasach.
Dobór rozmiaru
Obuwie trekkingowe mierzyć powinniśmy późnym popołudniem lub wieczorem. W ciągu dnia, a zwłaszcza podczas wzmożonego wysiłku, stopy puchną. Buty powinny być więc co najmniej 0,5 cm większe od długości naszej stopy. Jak to sprawdzić? Pierwszy sposób polega na odrysowaniu kształtu stopy na kartce i zmierzeniu jego długości: od pięty do czubka palców, a następnie porównaniu z wielkością wkładki. Drugi – na włożeniu buta i maksymalnym dociśnięciu palców do jego noska. Jeśli pomiędzy piętę a koniec buta możemy włożyć palec, rozmiar dobraliśmy odpowiednio. Do przymiarki butów trekkingowych powinniśmy założyć skarpety, które ubierzemy na wyprawę, najlepiej kompresyjne lub sportowe.
Dlaczego idealne dopasowanie obuwia trekkingowego jest tak ważne? Jeżeli coś będzie nas uciska i obcierać, wędrówka po górskich szlakach stanie się drogą przez mękę. Nie możemy liczyć, że wybrany model „rozchodzi się” w czasie noszenia, ponieważ materiały najwyższej jakości się nie rozciągają. Noszenie zbyt luźnych butów może się natomiast przyczynić do bólu śródstopia, a nawet do kontuzji, np. skręcenia kostki czy nadwyrężenia stawu skokowego.
Turystyka górska staje się coraz popularniejsza. Wędrujemy po bieszczadzkich połoninach, Karpatach i Beskidach, wspinamy się na Rysy, Kasprowy Wierch i Gerlach. Rośnie też nasza świadomość co do tego, jak trudne warunki mogą zaskoczyć nas w górach. Coraz rzadziej zdarza się, że ktoś wybiera się na szlak w nieodpowiednich butach – trampkach, sandałach, lub, co gorsza, w klapkach. Sklepy ze sprzętem turystycznym regularnie notują rekordy sprzedaży i nieustannie poszerzają swoją ofertę o różne elementy ekwipunku. Wybór jest więc ogromny.
Obuwie trekkingowe przede wszystkim dopasowujemy do warunków, w jakich będziemy wędrować. Ważny jest dobór odpowiedniego rozmiaru – przymierzając buty, powinniśmy odnieść wrażenie, że zostały uszyte na naszą stopę. Szeroki wybór obuwia turystycznego, zarówno buty z niską cholewką typu all terrain, jak i solidne modele klasy trekking, znajdziemy na Sklepiguana.pl.
Źródła zdjęć: sklepiguana.pl, unsplash.com, pexels.com