Wybuch wulkanu i chmura pyłu, która sparaliżowała ruch turystyczny w całej Europie to nie tylko straty biur podróży i przewoźników lotniczych oraz ogromny stres tysięcy podróżujących. To przełom w świadomości organizatorów i konsumentów usług turystycznych. Gdy opadną emocje i zostaną przeliczone straty, przyjdzie czas na pytania zasadnicze i szukanie rozwiązań systemowych.
Największe skutki tego wydarzenia odbywają się bowiem w sferze świadomości. Po raz pierwszy od wielu lat została zachwiana pewność, że to my decydujemy o destynacjach i organizacji naszych podróży. Że sterujemy czasem i przestrzenią. Jedno wydarzenie w sferze przyrody postawiło pod znakiem zapytania skuteczność działań organizacyjnych. Teraz już wiemy, że to przyroda steruje nami.
W tej sytuacji przyjdzie pytać o odpowiedzialność organizatorów turystyki za podobne sytuacje w przyszłości. Warunki uczestnictwa w imprezach zawierają klauzulę wykluczającą odpowiedzialność w przypadku działania siły wyższej. Z godnie z oficjalnym stanowiskiem Krakowskiej Izby Turystyki, w tym przypadku umowa ulega rozwiązaniu, a przedstawiciel organizatora ma obowiązek jedynie pomóc organizacyjnie. Działania biur podróży zależały w zasadzie od dobrej woli touroperatorów. Było mi dane przyjrzeć się z bliska różnym sytuacjom z racji „uwięzienia” na okres tygodnia w Egipcie po zakończeniu rejsu po Nilu. Miałam to szczęście, ze nasza 100 osobowa grupa – XIII Ogólnopolski Rejs Dziennikarzy – dzięki troskliwej opiece biura Exim Tours i przychylności sponsorów, spędziła ten tydzień w godziwych warunkach w hotelu w Luksorze, następnie w Hurghadzie. W naszym hotelu znalazły się jednak grupy turystów francuskich, którzy sami musieli pokryć koszt dodatkowych noclegów, uzyskawszy zniżkową cenę (100 EUR za pokój za noc).
Rezydenci polskich biur stanęli na wysokości zadania. Większość turystów znalazła miejsca w hotelach o różnym standardzie. Przebywający z nami przedstawiciel Exim Tours w Egipcie, Maged-El-Sayed informował na bieżąco o możliwych lotach i zapewniał miejsca na powrót do kraju. Uczestnicy Rejsu wracali do Polski w sześciu grupach. Najmniejsze liczyły 3 i 7 osób, kolejne – po 20-30 osób. Portami lotniczymi, do których udało się dotrzeć poszczególnym grupom były: Ateny, Brno, Praga, Gdańsk, Kraków i Poznań. Pierwszeństwo miały osoby, które pozostawiły w kraju małe dzieci oraz podbramkowe sytuacje zawodowe. Na lotnisku i w hotelach spotykaliśmy wielu turystów z innych polskich biur i generalnie nie było słychać narzekań. W gorszej sytuacji byli turyści z Rosji, których organizatorzy zostawili na pastwę losu. Spotkaliśmy tez rodziny, które umieszczono w starym, nieużywanym hotelu, pełnym insektów i szczurów.
Wycena strat w biznesie turystycznym potrwa pewien czas, ale już wiadomo, że niektóre linie lotnicze nie podniosą się po tym wydarzeniu. Roszczenia o odszkodowania za straty idą w miliony EUR. Słychać głosy porównujące sytuację z chmurą wulkaniczną do świńskiej grypy, twierdzi się, że zamykano przestrzenie powietrzne na podstawie symulacji komputerowych, a nie na podstawie rzeczywistych zagrożeń.
Kto skorzystał z sytuacji? Z pewnością cały transport naziemny. Przewoźnicy autokarowi, firmy wynajmujące busy i linie kolejowe przeżyły boom, o jakim trudno marzyć. Będzie to miało konsekwencje jeszcze przez jakiś czas w postaci wyboru ofert wakacyjnych. Rokuje się, że turyści będą szukać bliższych destynacji i pewniejszych środków transportu, jako antidotum na poczucie totalnego zagrożenia. Zwłaszcza, że wulkany wciąż dymią…
Elżbieta Tomczyk-Miczka
Zdjecie : na lotnisku w Hurghadzie