Galeria Sztuki Współczesnej BWA SOKÓŁ w Nowym Sączu zaprasza na wernisaże wystaw w ramach dyptyku
NOWOCZEŚNI: TURYŚCI
Wernisaże: 18 stycznia 2013
Jacek Kołodziejski, Terrarium, I piętro galerii, wernisaż godz. 18.00
Michał Smandek, Teleport process, parter i II piętro, wernisaż godz. 18.30
Wystawy będą trwać do 17 lutego 2013 roku.
kurator: Łukasz Białkowski
W ramach projektu Nowocześni: turyści w Galerii BWA SOKÓŁ pojawiają się dwie wystawy: Terrarium Jacka Kołodziejskiego i Teleport process Michała Smandka. Wiąże je turystyka – wszystkie prace prezentowane na wystawach są efektami podróży. Jednak wyprawy, które podejmują Jacek Kołodziejski i Michał Smandek, to najpierw kulturowe eskapady między biegunami technologii i naturalności, a dopiero później przemieszczanie się z miejsca na miejsce. Ich prace pokazują, że badając relacje między przyrodą, człowiekiem i technologią, nie trzeba sięgać po naukowe i techniczne nowinki, jak robią to specjaliści od bioartu. Turystyka – w rozumieniu, o którym tu mówimy – zaczyna się, gdy spryskujemy pomieszczenie odświeżaczem powietrza.
Terrarium
Żyć w terrarium nie jest łatwo. Nie chodzi o to, że w środku często brzydko pachnie. W terrarium przede wszystkim trzeba ciągle łudzić i udawać przed samym sobą. Niby rosną w terrarium żywe rośliny, ale co to za natura tak doskonale wychuchana i wypieszczona? Że są tu zwierzęta też niby jest oczywiste, ale co to za zwierzęta? Każde zbadane, wymyte i sterylne. Niby to wszystko dzikie, ale jakieś takie oswojone. Wprawdzie czasem wymyka się spod kontroli, ale tylko na krótko. Trzeba więc wszystko samemu sobie dopowiadać albo ciągle na coś przymykać oczy. I w każdym terrarium jest tak samo. W terrarium zwanym Puszczą Kampinoską, terrarium zwanym Warszawą, Berlinem, Polską. Ba, nawet w terrarium o nazwie Ziemia. Mówią, że to samo tyczy się terrarium zwanego Kosmosem. Wszędzie to samo. Wszystko doskonale opisane, zmierzone i od A do Z wykreowane.
Jacek Kołodziejski (ur. 1980) – fotograf, ukończył studia na Wydziale Komunikacji Multimedialnej na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Studiował również Film i Fotografię w Wyższej Szkole Sztuki i Projektowania w Łodzi. Od lat aktywny na polu fotografii artystycznej i komercyjnej. Jego prace były wystawione na międzynarodowych wystawach takich jak International Festival of Photography w Arles, Tec-Tece Exhibition w Arles, Month of Photography w Bratysławie oraz wielu galeriach w Polsce. Mieszka w Warszawie.
Teleport process
Michał z fizyki miał piątkę. Dlatego nie wierzy naukowcom i co tylko możliwe chce sprawdzić samemu. Od początku do końca: wzory, reguły, definicje – wszystko, co składa się na obraz świata. Zaczął skromnie, od rodzinnego Śląska. Wędrował po krainie hałd i wyrobisk. Na początku sprawdzał podstawy: łamliwość gałęzi, gęstość powietrza, kąty padania światła. Potem za niewielkie pieniądze udało mu się wyjechać i eksperymenty nabrały rozmachu: w USA sprawdzał parowanie wody i jej relacje z substancjami stałymi. Następnie wykonał kilka testów poświęconych ciśnieniu atmosferycznemu. Okazały się one sukcesem, a zachęcony wynikami Smandek udał się do Turcji, gdzie badał krystalizowanie się chlorku sodu i rzutowane przez kryształy widmo. Od klasycznej fizyki Newtonowskiej przeszedł wówczas do teorii względności i zajął się zgłębianiem czarnych dziur. Jego wiedza wzbogaca się z każdą wyprawą. Rozwijając swoje umiejętności, Smandek opanował fizykę kwantową i opatentował wzór na teleportację. W Nowym Sączu w ramach naukowo-artystycznego eksperymentu bryłki lodu postawione w galerii zamienią się w wodę, następnie wyparują i pojawią się na zewnątrz znów w postaci lodu. To niezwykłe zjawisko na północy planety obserwowane będzie po raz pierwszy.
Michał Smandek (ur. 1981) – w latach 2001-2007 studiował Edukację Artystyczną w Zakresie Sztuk Plastycznych na filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, dyplom uzyskał w pracowni rzeźby. Zajmuje się rzeźbą, instalacją i video. Uważa, że każda materia i każda przestrzeń nadaje się do tworzenia rzeźby, ale wszystko zależy od metody kreacji, idei i formy jaką wybieramy. Uczestniczył w wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych. Mieszka w Świętochłowicach.
Nowocześni: turyści
Początek XIX wieku – narodziny epoki nowoczesnej – to czas wysypu przewodników turystycznych, z kultowym wydawnictwami Baedekera na czele. Będąc charakterystycznym elementem nowoczesności, turystyka oddaje całą jej złożoność i wewnętrzne poplątanie. Fascynację egzotycznymi gatunkami zwierząt, której towarzyszyło ich tępienie. Ciekawość świata, którą sprowadzono do wizytowania atrakcji turystycznych – teatru, gdzie nowoczesny człowiek oglądał swoje pragnienia i wyobrażenia o świecie. W szerszym ujęciu turystyka oddaje napięcie między romantyczną potrzebą doświadczenia pierwotności natury, a procesem przemysłowej eksploatacji globu. W turystyce wyraża się więc doskonale złożoność i systemowa ambiwalencja człowieka nowoczesnego: wytwarzanie sztucznego świata, który przerażał, i od którego człowiek uciekał, oraz poszukiwanie utraconego raju, naturalności, która gdy ją znajdywano, okazywała się zbyt dzika, by nie poddawać jej kontroli.
Chociaż faktycznie prace pokazywane w ramach Nowocześni: turyści powstawały w wyniku podróży, wypadów za miasto, długich spacerów i obserwacji natury, to oczywiście turystyki Jacka Kołodziejskiego i Michała Smandka nie powinniśmy brać zbyt dosłownie. Fotografie Jacka Kołodziejskiego powstawały w ciągu ostatnich czterech lat podczas wycieczek po południowej Francji, Chorwacji i Polsce. Ale Jacek mówi wprost: “Nie mam duszy podróżnika, a przygody w egzotycznych krajach raczej mnie przerażają”. W efekcie wybierał miejsca, gdzie technologia namacalnie stykała się z przyrodą i gdzie było bezpiecznie. Wśród nich znalazły się park Camargue położony na mokradłach i bagnach rezerwat, w którym żyją dzikie białe konie i przez który prowadzą komfortowe, asfaltowe ścieżki. Następnie Jacek Kołodziejski fotografował kładki nad autostradą, które pozwalają na migracje zwierząt, potem hotel w Langwedocji z “dziką”, ale starannie pielęgnowaną roślinnością. Świadomie szukał pewnego terrarium, gdy jednak wchodził w te sztucznie wypreparowane miejsca, okazywało się, że miał do czynienia z przyrodą w całej jej spontaniczności i żywiołowości.
Michał Smandek jeździ po świecie szukając miejsc, gdzie przyroda wydaje się nietknięta przez człowieka. Krater Meke Gölü, biała powierzchnia słonego jeziora Tuz w Turcji, Cabo de Gata w Hiszpanii, Cabo de Sao Vincente w Portugalii to tylko kilka lokalizacji, w których dokonywał swoich interwencji. Podróżuje od paru lat, sycąc się klimatem pustynnych obszarów USA i odludnymi rejonami Azji. Interesuje go przyroda w swojej pierwotności i prostocie, sięga więc po proste substancje chemiczne i opiera swoje prace na nieskomplikowanych procesach fizycznych. Pracując z naturą, staje się eksperymentatorem i wykorzystuje praktyki znane z nauki. W rezultacie okazuje się, że w jego pracach nie mamy do czynienia z przyrodą, ale czymś wytworzonym i sztucznym. Materia organiczna i nieorganiczna, która miała mówić sama za siebie, zaczyna mówić dzięki ingerencjom Michała.
Turystyka, którą uprawiają Jacek Kołodziejski i Michał Smandek, to najpierw kulturowa podróż między biegunami technologii i naturalności, a dopiero później przemieszczanie się z miejsca na miejsce. Ich prace udowadniają, że badając relacje między przyrodą, człowiekiem i technologią, nie trzeba sięgać po naukowe i techniczne nowinki, jak robią to specjaliści od bioartu. Nie trzeba też wręcz nawet wychodzić z domu. Uprawiana jest codziennie przez wszystkich, a zaczyna się, gdy spryskujemy pomieszczenie odświeżaczem powietrza.
Ciekawą figurą relacji, o których tu mowa jest samo położenie galerii BWA SOKÓŁ i jej konstrukcja. Nowoczesny budynek, postawiony w niewielkim mieście, przez którego przeszklone ściany widać wypiętrzone 20 milionów lat temu góry. Na tarasach wokół galerii pewnie zalegnie śnieg, gdy w środku będą brzęczeć projektory i szumieć klimatyzacja.
Łukasz Białkowski
Godziny otwarcia ekspozycji: pon – nieczynne, wt. – czw. 11-19, pt. – nd. 12-20.
KONTAKT
Galeria Sztuki Współczesnej BWA SOKÓŁ
Oddział Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ
ul. Długosza 3
33-300 Nowy Sącz
tel. 18 534 06 61
e-mail: a.chronowska@mcksokol.pl
www.bwasokol.pl