Jasełkowe rzeźby Józefa Markowskiego

 W zbiorach etnograficznych Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce znajduje się duża grupa drewnianych, polichromowanych rzeźb Szopki Betlejemskiej. Jest to oryginalny przykład wielickiej sztuki górniczej związanej z pobożnością prostych górników, którą ukształtowała praca w stałym zagrożeniu życia i zdrowia.

Początkowo szopka była malowniczo rozmieszczona przy ociosie Kaplicy Św. Kingi na drugim poziomie kopalni wielickiej. Jej twórca, górnik Józef  Markowski w 1920 r., montując figurki szopki  doznał wypadku. Spadł z kilkumetrowej wysokości i potłukł się tak dotkliwie, że w kilka tygodni później zmarł. W pracach przy wystroju kaplicy, którym poświęcił wcześniej 25 lat, został zastąpiony przez młodszego brata, Tomasza.

Z ociosu kaplicy drewniane rzeźby Markowskiego przeniesiono do Muzeum w latach siedemdziesiątych XX w. Do dzisiaj zachowały się w dobrym stanie, urzekając  ludowym wdziękiem, związanym z jasełkowym charakterem przedstawień nie tylko Świętej Rodziny, ale i pasterzy, mędrców z eskortą, licznych zwierząt. Korzenie tej sztuki tkwią w podwielickiej wsi Siercza, skąd pochodzili bracia Markowscy. Już ich ojciec trudnił się wykonywaniem figurek i obrazków religijnych, sprzedawanych potem na jarmarkach. Rzeźby szopki były eksponowane na wystawie Z wiary i tradycji górniczej i ukazywane bywają w filmach.