Staro\u017cytna osada, ob\u00f3z rzymski i piecowisko to niekt\u00f3re elementy Centrum Kulturowo-Archeologicznego, kt\u00f3re dzi\u0119ki \u015brodkom unijnym powsta\u0142o w Nowej S\u0142upi u podn\u00f3\u017ca \u0141ysej G\u00f3ry. <\/strong>Otwarcie obiektu odb\u0119dzie si\u0119 w sobot\u0119 podczas Dymarek \u015awi\u0119tokrzyskich.<\/span><\/p>\n Od 1967 roku w Nowej S\u0142upi przy szlaku na \u0141ys\u0105 G\u00f3r\u0119 raz do roku organizowane s\u0105 Dymarki \u015awi\u0119tokrzyskie – popularna impreza przybli\u017caj\u0105ca widzom tradycje staro\u017cytnego hutnictwa. Gmina postanowi\u0142a stworzy\u0107 Centrum Kulturowo-Archeologiczne, kt\u00f3re ma przyci\u0105ga\u0107 turyst\u00f3w nie tylko na jeden weekend.<\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n Jak poinformowa\u0142a PAP Agnieszka Widz-Ciosk z referatu inwestycyjno-technicznego w urz\u0119dzie gminy, na powierzchni prawie 4 ha powsta\u0142 amfiteatr ze scen\u0105, brama, sztolnia, zabudowania wioski rzemie\u015blnik\u00f3w, chata hutnik\u00f3w, ob\u00f3z Rzymian z dziewi\u0119ciometrow\u0105 wie\u017c\u0105 obserwacyjn\u0105 burg\u0105 i wa\u0142em Hadriana. Poszerzono cz\u0119\u015b\u0107 archeologiczn\u0105, na kt\u00f3rej odbywaj\u0105 si\u0119 pokazy wytopu \u017celaza. Powsta\u0142y \u015bcie\u017cki edukacyjne i alejki oraz k\u0142adka dla pieszych nad ciekiem wodnym. Przebudowany zosta\u0142 odcinek drogi.<\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n Ca\u0142kowity koszt projektu przekroczy\u0142 3,9 mln z\u0142. Prawie 2 mln z\u0142 wynios\u0142o unijne dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Wojew\u00f3dztwa \u015awi\u0119tokrzyskiego.<\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n Jak podkre\u015bli\u0142 w rozmowie z PAP w\u00f3jt Nowej S\u0142upi Wies\u0142aw Ga\u0142ka powsta\u0142e na terenie centrum budynki nie s\u0105 imitacj\u0105, lecz odtworzeniem budownictwa sprzed 2 tys. lat, zgodnie z obecn\u0105 wiedz\u0105 historyczn\u0105. Zbudowano je z takich materia\u0142\u00f3w, jakich w\u00f3wczas u\u017cywano \u2013 z gliny, drewna i s\u0142omy, i przy zastosowaniu \u00f3wczesnej technologii.<\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n Andrzej Przychodni ze \u015awi\u0119tokrzyskiego Stowarzyszenia Dziedzictwa Przemys\u0142owego powiedzia\u0142 PAP, \u017ce w centrum powsta\u0142y budynki nawi\u0105zuj\u0105ce do obiekt\u00f3w, kt\u00f3rych \u015blady znaleziono w r\u00f3\u017cnych cz\u0119\u015bciach Polski \u2013 Podlasia, Ma\u0142opolski czy dawnego wojew\u00f3dztwa cz\u0119stochowskiego. S\u0105 w\u015br\u00f3d nich tak\u017ce obiekty \u015bwi\u0119tokrzyskie – cha\u0142upa ze Ska\u0142 ko\u0142o Nowej S\u0142upi i z Wrociery\u017ca ko\u0142o Micha\u0142owa.<\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n W budynkach ju\u017c od czwartku swoje warsztaty urz\u0105dzaj\u0105 m.in. kowal, tkaczka, szewc i rzemie\u015blnik zajmuj\u0105cy si\u0119 obr\u00f3bk\u0105 poro\u017ca i ko\u015bci, a tury\u015bci mog\u0105 przygl\u0105da si\u0119 ich pracy. W sobot\u0119 i niedziel\u0119 odb\u0119d\u0105 si\u0119 Dymarki \u015awi\u0119tokrzyskie, kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wn\u0105 atrakcj\u0105 jest wytop \u017celaza w piecach ziemnych zwanych dymarkami metod\u0105 stosowan\u0105 przed 2 tys. lat. W tym roku opr\u00f3cz wytopu w piecach zrekonstruowanych na wz\u00f3r tych z G\u00f3r \u015awi\u0119tokrzyskich, odb\u0119dzie si\u0119 tak\u017ce wytop w piecach z terenu Mazowsza i w dwumetrowym piecu z Tarchalic na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku.<\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n Przy organizacji pokaz\u00f3w pracuje prawie 180 os\u00f3b, w znacznej cz\u0119\u015bci s\u0105 to pracownicy naukowi. Opr\u00f3cz rzemie\u015blnik\u00f3w czy hutnik\u00f3w na Dymarkach pojawi\u0105 si\u0119 rzymscy legioni\u015bci, gladiatorzy, a tak\u017ce przedstawiciele plemion celtyckich i germa\u0144skich, czyli lud\u00f3w, kt\u00f3re zamieszkiwa\u0142y w\u00f3wczas tereny ziem polskich.<\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n Podczas imprezy wyst\u0105pi\u0105 zespo\u0142y ludowe i folkowe, m.in. Kwartet Jorgi i zesp\u00f3\u0142 Melodia w Polsce, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 pierwsz\u0105 nagrod\u0119 na ostatnich Miko\u0142ajkach Folkowych i zaj\u0105\u0142 trzecie miejsce na tegorocznym Festiwalu Folkowym Polskiego Radia \u201eNowa Tradycja\u201d. Gwiazdami b\u0119d\u0105 Lady Pank i Wilki.<\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n W\u00f3jt powiedzia\u0142 PAP, \u017ce Centrum Kulturowo-Archeologiczne samo w sobie warte jest zwiedzenia i tury\u015bci przez ca\u0142y rok b\u0119d\u0105 mogli je ogl\u0105da\u0107. Do ko\u0144ca roku na tym terenie odb\u0119d\u0105 si\u0119 jeszcze do\u017cynki powiatowe i festyn rodzinny. Po zako\u0144czeniu sezonu opracowywana b\u0119dzie koncepcja zorganizowania pracy obiektu, tak by przyci\u0105ga\u0142 turyst\u00f3w przez ca\u0142y rok w weekendy, a latem codziennie.<\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n Dymarki s\u0105 jedn\u0105 z najwi\u0119kszych imprez turystycznych regionu \u015bwi\u0119tokrzyskiego. Organizowane s\u0105 w miejscu, gdzie archeolodzy odkryli staro\u017cytne stanowiska hutnicze.<\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n W G\u00f3rach \u015awi\u0119tokrzyskich na prze\u0142omie starej i nowej ery dzia\u0142a\u0142o centrum hutnicze \u2013 jedno z najwi\u0119kszych w barbarzy\u0144skiej Europie. W ci\u0105gu 50 lat archeolodzy odkryli blisko czterysta tysi\u0119cy ziemnych piec\u00f3w dymarkowskich, w kt\u00f3rych nasi przodkowie przetopili ponad 8 tys. ton rudy.<\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n PAP – Nauka w Polsce<\/span><\/p>\n