Dolina Baryczy usytuowana jest pomiędzy Żmigrodem na zachodzie (województwo dolnośląskie) a okolicą Przygodzic na wschodzie (województwo wielkopolskie). Znaczna część obszaru to grunty użytkowane rolniczo, około 30% to lasy i ponad 10% to zbiorniki wodne. Właśnie zbiorniki wodne w postaci stawów rybnych, z których najstarsze mają ponad 700 lat, stanowią najcenniejszy element przyrodniczy tego rejonu. Poza tym występuje tu wiele siedlisk takich jak lasy łęgowe, grądy niskie i olsy.
Obszar ten jest królestwem ptaków, zarówno w skali Polski, jak i Europy. Występuje tu ponad 280 gatunków ptaków, w tym 169 lęgowych, z czego blisko połowa to ptaki wodno-błotne. Dobre warunki dla lęgów zawdzięczają przede wszystkim dużej liczbie wysp porośniętych trzcinami i drzewami, rozległym pasmom szuwarów, małej głębokości i zabezpieczeniu przed nadmierną ingerencją człowieka. Występują tu m.in.: bąk, bączek, bocian czarny, bielik, myszołów, rybołów, kormoran, czapla biała, kszyk, łyska, mewa śmieszka, łabędź krzykliwy a czasem nawet pelikan różowy. Obszar jest istotnym szlakiem ptasich wędrówek, ptaki zatrzymują się tutaj by odpocząć i nabrać sił do dalszej drogi (m.in. żurawie, gęsi zbożowe).
Na terenie doliny występują także 42 gatunki roślin i grzybów chronionych, z czego najwięcej należy do siedlisk leśnych, w tym 28 objętych jest ochroną całkowitą. Najcenniejszymi roślinami pojawiającymi się tutaj są: bluszcz pospolity, grążel żółty, storczyki, sromotnik bezwstydny czy widłak goździsty, częściowej ochronie natomiast podlegają: kruszyna pospolita, kalina koralowa, konwalia majowa, centuria pospolita i porost – płucnica islandzka.
Obszar Doliny Baryczy objęty jest kilkoma rezerwatami: rezerwat „Stawy Milickie”, który jest typem ornitologicznym i ma za zadanie ochronę wielu cennych i rzadkich gatunków ptaków, a także środowisk wodnych i błotnych, będących miejscem ich gniazdowania, żerowania oraz odpoczynku, następnie rezerwat „Olszyny Niezgodzkie”, który jest typem leśnym i polega na zachowaniu naturalnego obszaru bagiennego olszyn w zasięgu rzeki Ługi, rezerwat „Wzgórze Joanny” będący typem leśno-krajobrazowym zachowującym wyspowe stanowisko buka przy wschodniej granicy jego zasięgu oraz rezerwat „Radziądz” o typie leśnym zachowującym fragment lasu dębowego o cechach zespołu naturalnego.
Krajobraz Doliny Baryczy zaskakuje różnorodnością. Z płaskiej powierzchni wyrastają nagle pięknie wykształcone wydmy porośnięte ubogim sosnowym lasem, w innych miejscach zachwycają rozległe dąbrowy, jednak często ich pozostałością są jedynie okazałe pomnikowe dęby. Można tutaj również znaleźć zabytki architektury w postaci drewnianego kościółka w Trzebniku czy wiatraka w Duchowie albo licznych przykładów domów o konstrukcji ryglowej i zrębowej. Warto wspomnieć także o klasycystycznym pałacu i kościele saskim w Miliczu, zamku z Żmigrodzie, gdzie to miał miejsce historyczny układ, który decydował o losach wojen napoleońskich, oraz licznych dworach porozrzucanych po wioskach doliny.
Rozmaitość walorów doliny sprzyja różnym formom turystyki i wypoczynku. Można wędrować pieszo, zwiedzać konno, rowerem bądź kajakiem. Poprowadzone są liczne szlaki turystyczne, ścieżki przyrodnicze oraz szlak kajakowy, które zapewniają odnalezienie najbardziej atrakcyjnych miejsc. Dolina Baryczy jest rozległym terenem, którego nie sposób poznać podczas jednodniowego pobytu, można zatrzymać się w różnych obiektach- domach prywatnych, pensjonatach, polach namiotowych czy też licznie pojawiających się coraz to nowych gospodarstwach agroturystycznych oferujących liczne atrakcje.
Ze względu na brak przemysłu oraz słabe gleby w tym rejonie zaludnienie jest niewielkie, co stwarza możliwość bytowania wielu gatunkom zwierząt. Dzięki temu można odkrywać coraz to ciekawsze miejsca, a zróżnicowanie środowiska przyrodniczego powoduje, że teren ten jest atrakcyjny turystycznie. Niepowtarzalne walory przyrodnicze wyróżniają Dolinę Baryczy spośród innych regionów. Odpowiednio docenione i właściwie wykorzystane przez człowieka mogą jeszcze zwiększyć swoją wartość.
Tomasz Zendlewicz
rezerwuj noclegi w województwie wielkopolskim
rezerwuj noclegi w województwie dolnośląskim