Początki turystyki sięgają okresu starożytności, kiedy to odbywały się wędrówki ludów w celach religijnych. Na przestrzeni czasu turystyka uległa szeregowi przemian. Zmieniły się jej funkcje oraz cele. Chociaż obok atutów podróży ludzkość zaczęła dostrzegać także wady z nimi związane, nadal wyjazdy turystyczne są przede wszystkim wielką, ekscytującą przygodą. Dla wielu turystyka i podróże w nieznane urastają do rangi hobby do tego stopnia, że ciągle chcą zobaczyć więcej świata, nie bacząc na środki finansowe.
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Turystyki, jaką prezentuje Wikipedia, turystyka to ogół czynności wykonywanych przez podróżujące osoby, które przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych nie dłużej niż rok bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem, z wyłączeniem wyjazdów, w których głównym celem jest aktywność zarobkowa wynagradzana w odwiedzanej miejscowości. Trudno jednak skonstruować taką regułę, która zamknie w sobie całokształt zjawiska jakim jest turystyka właśnie.
Rodzaje turystyki
Turystyka większości kojarzy się przede wszystkim z eksploracją nowych, nieznanych, egzotycznych terenów, najlepiej zagranicznych. Nie do końca tak jest. W tym pojęciu zamyka się wiele rodzajów podróży, także krótkie jednodniowe wycieczki, wyjazdy weekendowe, wyjazdy świąteczne lub po prostu wyjazdy do krewnych. Cel podróży determinuje rodzaj turystyki. Jeśli weźmie się pod uwagę motywację podróży, wyróżnić można: turystykę poznawczą – wyrastającą z chęci poznania nowych regionów, zwyczajów zwierząt, miejsc znaczących dla historii; turystykę wypoczynkową – nastawioną głównie na zregenerowanie sił, poznanie nowych ludzi i kultur; turystykę kwalifikowaną – nastawioną na różnorodne formy aktywnego wypoczynku, których uprawianie wymaga specjalnego psychicznego i fizycznego przygotowania jak i umiejętności obsługi specjalistycznego sprzętu; turystykę zdrowotną – nastawioną na podróże, których celem jest podreperowanie zdrowia, wyleczenie schorzeń; turystykę biznesową – wszelkiego rodzaju wyjazdy, które związane są ze środowiskiem zawodowym; turystykę religijną – głównym jej motywem jest modlitwa lub zwiedzanie miejsc objętych szczególnym kultem religijnym.
Turystyczne trendy
Zainteresowanie wyjazdami turystycznymi ciągle rośnie. Zaobserwowano, że pojedyncza osoba z roku na rok podróżuje więcej, z tą jednak różnicą, że wyjazdy są krótsze. Urlop dzielony jest na mniejsze składowe, a tym samym można sobie pozwolić na odwiedzenie większej liczby interesujących miejsc.
Najczęściej turyści wybierają słoneczne wakacje, najlepiej w takie miejsca, gdzie dodatkowo mogą pozwiedzać ciekawe pod względem historycznym i kulturowym obiekty, poznać egzotyczne zwyczaje, uprawiać sporty, odpocząć, zrelaksować się, rozerwać i podreperować zdrowie. Turyści preferują miejsca różnorodne np. pod względem ukształtowania terenu czy dostępnych atrakcji. Daje to bowiem gwarancję, że wakacje nie staną się monotonne.
Dominuje turystyka poznawcza, a oprócz tego najchętniej wybieranym środkiem transportu są promy. Wyjazdy, które związane są z aktywnym wypoczynkiem rozwijają się dużo wolniej, jednak są popularne tak samo, niezależnie od pory roku. Osoby pracujące, posiadające małe dzieci, z reguły wybierają wyjazdy w sezonie. Poza sezonem wyjeżdżają osoby starsze.
Dla każdej grupy wiekowej sprawą istotną jest poszukiwanie wakacyjnej przygody, miłe spędzenie czasu w warunkach opływających w luksusie, a jednocześnie, by ich wyprawa była jedyną w swoim rodzaju. Nadal priorytetem jest poczucie bezpieczeństwa.
Przemiany spowodowane turystyką
Ogromna różnorodność ruchu turystycznego przyczyniła się do tego, że pod jego wpływem zaszło wiele istotnych zmian w społeczeństwie, gospodarce i środowisku. Przede wszystkim podróże poznawcze wpływają na to, że wzrasta społeczna tolerancja w stosunku do innych kultur. Obcowanie z mieszkańcami innych krajów umożliwia nie tylko poznanie innych zwyczajów, wzajemne przekazanie sobie określonych wartości, sposobów mówienia i ubierania, gestów charakterystycznych dla danej kultury itp.
Atrakcyjność regionu pod względem turystycznym to bez wątpienia ogromny plus dla zamieszkujących trwale te tereny. Autochtoni mają możliwość czerpania zysków z usług turystycznych, a nie są to małe pieniądze. Oprócz tego turystyka zmniejsza bezrobocie, gdyż rosnący ruch turystyczny to większe zapotrzebowanie chociażby na wysokiej jakości miejsca noclegowe, restauracje, knajpy, kluby, puby oraz obiekty gastronomiczne. W związku z tym rozwija się także gospodarka za sprawą nowych planów inwestycji. To z kolei zwiększa zapotrzebowanie na zatrudnienie fachowców. Praca z obcokrajowcami wymaga przede wszystkim umiejętności porozumienia się. W związku z tym śmiało można powiedzieć, że rozwój turystyki w dużej mierze przyczynia się do motywowania autochtonów, którzy utrzymują się bądź planują utrzymywać się z usług turystycznych do nauki obcych języków. Oprócz tego mieszkańcy zgłębiają wiedzę dotyczącą kultury, historii oraz wierzeń regionu, który zamieszkują, by móc w atrakcyjny sposób przekazać ją turystom. Szkolą się także w zakresie rachunkowości, przedsiębiorczości oraz wielu innych zawodów, które wspierają rozwój ruchu turystycznego. Atrakcyjność regionu pod względem turystycznym sprawia, że umacnia się patriotyzm lokalny, ludzie niechętnie emigrują w poszukiwaniu lepszych warunków życiowych. Rośnie ich stopa materialna. Starają się rozwinąć skrzydła dostrzegając potencjał, jaki otrzymali od miejsca zamieszkania. Minusem tej sytuacji zdaje się być rezygnacja z innych form dochodu i całkowite poświęcenie się świadczeniem usług turystycznych.
Z możliwościami nowych etatów wiąże się duży napływ imigrantów. To z kolei przyczynić się może do rosnącej niezgody między autochtonami, a ludnością napływającą, która zajmuje miejscowym miejsca pracy.
W miejscowościach, które są słabo rozwinięte, usługi świadczone w zakresie turystyki uznawane są za prestiżowe. Wtedy także istnieje niebezpieczeństwo konfliktu, a ściślej narodzin frustracji oraz kompleksu niższości wśród ludności miejscowej, która patrząc na status życia przyjezdnych, na luksus majątkowy turystów, stara się im bezskutecznie dorównać. To trudne, gdyż w miejscowościach obsługujących turystów podnoszone są ceny.
Rokroczna ogromna frekwencja zjeżdżających osób na wypoczynek do określonego miejsca sprawia, że niektóre regiony, które mogłyby zostać wykorzystane przez miejscowych jako tereny rolnicze, obejmowane zostają ochroną. Mało tego obecność podróżnych sprawia, że rozbudowuje się infrastrukturę komunalną. Często bowiem turystów interesuje wypoczynek na wsiach znajdujących się na górskich terenach, bądź nadmorskich. Zwiększony ruch turystyczny sprawia, że władze interesują się takimi obszarami i dbają o nie.
Turystyka przy ogromnej ilości pozytywów, jakie wypływają z niej dla człowieka, ma niestety negatywny wpływ na przyrodę. Z uwagi na działania człowieka skutkujące zmianami w infrastrukturze turystycznej sukcesywnie zmniejsza się powierzchnia naturalnych obszarów, które zamieszkiwane są przez dziko żyjące zwierzęta. Rozrastająca się turystyka to większy ruch samochodowy, z którym związana jest duża emisja spalin. Ścieki pochodzące z obiektów turystycznych przyczyniają się do zwiększonej ilości zanieczyszczenia wód. Oprócz tego rośnie poziom hałasu na terenach atrakcyjnych dla turystów.
Funkcje turystyki
Bez wątpienia zmiana otoczenia, która nierozerwalna jest z turystyką, pozwala odpocząć, zregenerować siły i przede wszystkim przeciwdziała chorobom cywilizacyjnym. Obcowanie z naturą nierzadko w czystej postaci pozwala się człowiekowi wyciszyć i wsłuchać w siebie, we własne potrzeby i pragnienia. Zorganizowane wyjazdy grupowe wyzwalają więzy koleżeństwa, sprzyjają integracji i nawiązaniu bliższych relacji dzięki wspólnocie przeżywania także.
Nieudolna organizacja wyjazdu może niestety wywrzeć negatywny wpływ na urlopowicza – może on zapaść na tzw. chorobę pourlopową. Konieczność mieszkania w warunkach, na które nie jest się przygotowanym może z kolei przemienić wycieczkę w koszmar i przynieść zamiast relaksu i odpoczynku, zmęczenie, rozdrażnienie i stres.
Jeśli na co dzień prowadzi się raczej kanapowe życie, w którym aktywność fizyczna ogranicza się do wyjścia do pracy i powrotu, pomysł z aktywnym wypoczynkiem może nie okazać się trafionym. Zbyt duży wysiłek dla nieprzygotowanego kondycyjnie organizmu może być szkodliwy.
O dobrą organizację powinno się zadbać także podczas planowania scenariusza poszczególnych dni wycieczki. Warto zastanowić się wcześniej, co chciałoby się zobaczyć, dokąd pójść, nie natomiast ulegać panującej modzie. Wszystkiego niestety nie da się zwiedzić. Zbytni pośpiech i przeładowanie programu atrakcjami turystycznymi przyczynić się może do niezadowolenia z przebiegu wycieczki i pesymistycznego nastawienia w stosunku do kolejnych.
Z racji, że dla większości turystyka związana jest z bezpieczeństwem, odpoczynkiem i beztroską, podczas wojaży czasem zdarza się, że czujność ludzka usypia. Pozwalając organizmowi na regenerację psychiczną, odrzuca się możliwości niebezpieczeństw, jest się bardziej beztroskim. Świadomość wakacji i odpoczynku rozluźnia normy społeczne i przyczynia się do powstawania patologii (nadużywanie używek). Podczas wyjazdów często zdarzają się także różnorodne wypadki: utonięcia, tragedie górskie, czy w podróży. Czasem, poza pamiątkami, przywieźć można do domu także różne choroby, np. skóry, spowodowane nadmiernym opalaniem się lub weneryczne, zwłaszcza wtedy, kiedy motywem podróży była przygoda erotyczna.
Do negatywnego odbioru turystyki przyczynić może się szok kulturowy z nią związany. Wyjeżdżając do kraju, w którym panują inne obyczaje, inna kultura, trzeba być przygotowanym kulturowe różnice, które będą zewsząd bombardować turystę. Dla bardziej wrażliwych osób może być to dość trudna sytuacja. Dla osób, które pierwszy raz stykają się z taką różnorodnością obyczajów, która znacząco różni się od tego, co wpajano im od najmłodszych lat, także.
Wyjazdy turystyczne są niezwykle istotne dla człowieka i jego samopoczucia. Funkcje poznawcze pozwalają mu nie tylko poznać kulturę innych społeczeństw, ale także uwrażliwić i nauczyć tolerancji w stosunku do odmienności. Podróż, zwłaszcza w rejony jeszcze nieznane i egzotyczne sprzyja edukacji, także rozumianej jako zdobywanie doświadczenia.
natalia jurga
Źródło:
Wikipedia