Minister Bogdan Zdrojewski rozpoczął nabór wniosków o wpis na „Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego”. Ma ona zbierać informacje o tradycjach, widowiskach, zwyczajach, rytuałach i obrzędach świątecznych, ale także wiedzy i umiejętnościach związanych z rzemiosłem tradycyjnym.
“Tematyka dziedzictwa niematerialnego jest trudna, bo o ile przy zabytkach kultury materialnej można, dokonując szczegółowej inwentaryzacji, wykonać fotografię i opis, to dziedzictwo niematerialne jest zjawiskiem spontanicznym i żywiołowym, niezamkniętym w muzeach czy placówkach kulturalnych, wywodzącym się z przestrzeni naszych przodków” – podkreślił we wtorek w Olsztynie, inaugurując otwarcie listy, wiceminister kultury, główny konserwator zabytków Piotr Żuchowski.
Wyjaśnił, że utworzenie krajowej listy dziedzictwa niematerialnego ma niezwykle istotne zadanie, gdyż umożliwia przedstawienie bogactwa i różnorodności zjawisk prezentowanych przez różne grupy społeczne w Polsce. Podkreślił, że lista będzie także wyrazem uznania dla społeczności kultywującej własne tradycje.
Marszałek województwa Jacek Protas zaznaczył, że właśnie na Warmii i Mazurach niematerialne dziedzictwo kulturowe jest bardzo bogate, bo wynika z tego, iż zamieszkują ten region różne grupy narodowościowe i etniczne. Przed wojną w Prusach Wschodnich mieszkali Warmiacy, Mazurzy i Niemcy, a po wojnie na te tereny przybyli mieszkańcy Kresów Wschodnich i przesiedleni w akcji “Wisła” Ukraińcy.
“Takie bogactwo świadczy o naszej tożsamości, dziś tworzymy w ten sposób wielobarwne społeczeństwo” – podkreślił Protas. Przypomniał, że samorząd województwa warmińsko-mazurskiego jako jedyny w Polsce powołał dwa lata temu pełnomocnika kulturowego dziedzictwa niematerialnego. Jest nim artysta i animator kultury Waldemar Majcher.
Wiceminister Piotr Żuchowski i marszałek Jacek Protas, który jest przewodniczącym Związku Województw RP, podpisali list intencyjny, w którym zachęcają samorządy do włączenia się do programu ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
“Dziedzictwo niematerialne bywa podstawą określania własnej tożsamości dla całych grup społecznych – narodowych, etnicznych, religijnych, pozwala na znalezienie i nazwanie wspólnych wartości i celów, a także sposobów funkcjonowania. Utworzenie Krajowej Listy Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego ma niezwykle istotne zadanie: przedstawienie bogactwa i różnorodności żywego dziedzictwa niematerialnego oraz wyrażenie uznania dla społeczności kultywujących własne tradycje. Jednocześnie stworzy ona podstawę do umieszczenia przejawów niematerialnego dziedzictwa kulturowego z terenu naszego kraju na międzynarodowych listach, prowadzonych przez UNESCO. Będzie to istotny element promocji polskich tradycji w świecie” – wyjaśnia ministerstwo w komunikacie.
Opracowany przez Narodowy Instytut Dziedzictwa program, którego elementem jest lista, koncentruje się na ochronie żywego, niematerialnego dziedzictwa kulturowego poprzez podtrzymywanie jego ciągłego trwania i przekazywania z pokolenia na pokolenie. Ważną rolę w realizacji programu mają do odegrania m.in. jednostki samorządu terytorialnego. Wiceminister Piotr Żuchowski zachęca samorządy do włączenia się do programu poprzez gromadzenie informacji na temat dziedzictwa niematerialnego w Polsce, inicjowanie programów, mających na celu ochronę dziedzictwa oraz współpracę w zakresie działań, związanych z jego ochroną, dokumentacją i popularyzacją.
Krajową listę prowadzi Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a wnioski o umieszczenie zjawisk dziedzictwa niematerialnego na Liście przyjmuje Narodowy Instytut Dziedzictwa. Wnioski mogą być składane przez społeczności lokalne, organizacje pozarządowe, instytucje i osoby prywatne.
Rozpoczęcie naboru wniosków zostało ogłoszone we wtorek 15 stycznia – w 95. rocznicę śmierci Wojciecha Kętrzyńskiego, badacza kultury polskiej na terenie Warmii. Naprawdę nazywał się Adalbert von Winkler, urodził się 11 lipca 1838 r. w Giżycku. Rodzina miała polskie korzenie, które Winkler odkrył przed maturą. Studiował filologię w Królewcu, ucząc się jednocześnie języka polskiego. Pisał o historii i etnografii Mazur, przeciwstawiając się zafałszowaniom niemieckich historyków, współpracował m.in. z Oskarem Kolbergiem.
Jego fascynacja polskością doprowadziła do tego, że w 1861 przeprowadził urzędową zmianę imienia i nazwiska na Wojciech Kętrzyński, przekonał do takiej zmiany także swoje rodzeństwo. Sympatyzował z Polakami podczas powstania styczniowego, zorganizował m.in. transport broni, za co na rok trafił do twierdzy kłodzkiej. Po uwolnieniu Kętrzyński miał problemy ze znalezieniem pracy w zaborze pruskim, ostatecznie od 1873 zaczął pracować w Zakładzie im. Ossolińskich we Lwowie, w 1876 roku został dyrektorem Ossolineum. Zmarł 15 stycznia 1918 r. i został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Pamięć Wojciecha Kętrzyńskiego uczczono nadając w 1946 mazurskiemu miastu Rastembork nazwę Kętrzyn.
PAP – Nauka w Polsce
aszw/ abe/ ali/ hes/ gma/
Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl