Kierunek – Polska północna, region pomorski, na południe od pasa wybrzeża Bałtyku w rejonie Jastrzębiej Góry. Od Kartuz i Kościerzyny, aż po dolinę Wisły. Bajeczne widoki – jeziora, rzeki, malownicze strumienie, lasy, kwieciste łąki, pola, wzgórza i doliny… Oto bogactwo Pojezierza Kaszubskiego. Drugiego takiego miejsca nie ma w całej Polsce. Ze względu na dużą jeziorność region został nazwany pojezierzem. Patrząc jednak na niego, poznając go, ciężko go jednoznacznie sklasyfikować, opisać wyraźnymi ramami tyczącymi się ukształtowania terenu. Ryzykowne byłoby podjęcie się tego działania, ponieważ Kaszuby są synonimem zbyt dużej różnorodności.
Kaszuby pod każdym względem cechuje ogromna odrębność w porównaniu do całej Polski. Wiąże się to z przeszłością tego obszaru. Ukształtowany na bazie form polodowcowych, z wpływami Słowian i Germanów, pomorskich książąt, piastowskich królów, Krzyżaków, Prusaków, Ukraińców… wykształcił swoje zwyczaje. Niektórzy mawiają, że Kaszuby, to jakby państwo w państwie. Czy mają rację?
Kaszubi mają swój język i hymn. Przywiązują wielką wagę do tradycji i obrzędów. Są z nich dumni. Z wielką starannością zaszczepiają w kolejnych pokoleniach wszystkie wartości. Przekazują to, co mają najcenniejszego – regionalizm. Obok pięknej krainy, którą zamieszkują, to ich najwspanialszy wyróżnik. W ostatnich latach powstały nawet organizacje zajmujące się pielęgnowaniem i rozpowszechnianiem literatury kaszubskiej, muzyki, rzemiosła artystycznego. Nawet Ministerstwo Edukacji Narodowej zatwierdziło podręczniki napisane w języku kaszubskim, z których już korzysta część uczniów na Kaszubach. Wszelkie tablice informacyjne, turystyczne ciekawostki, a także oficjalne nazwy miejscowości podawane są już nie tylko w języku polskim (ewentualnie angielskim), ale także w kaszubskim.
Kolejnym bardzo cennym wyróżnikiem jest kuchnia kaszubska. Prosta, oparta w dużej mierze na darach ziemi i morza, stanowi o jej wartości. Niestety, by jej zasmakować należy wkupić się w łaski rodowitych Kaszubów – co mimo ich gościnności wcale nie jest łatwe. Podawane w restauracjach dania, nawet jeśli oznaczone są jako regionalne potrawy, to często ze względu na sezonową masowość niewiele mają z nimi wspólnego.
Dla turystów – osób z zewnątrz przyjeżdżających na Kaszuby wiele rzeczy okazuje się niezrozumiałych. Niespodziewanie idąc w niedzielę do kościoła można np. natrafić na nabożeństwo odprawiane po kaszubsku! Przebywając dłuższy czas wśród Kaszubów stopniowo poznaje się ich zwyczaje dotyczące niemalże każdej sfery życia. Mają oni swoje tradycje wielkanocne, te związane z weselami czy nocą świętojańską, a także te codzienne, dotyczące np. „niuchania” tabaki. Warto bliżej przyjrzeć się tej obyczajowości.
Kaszuby uznawane są przez wiele osób za niezwykle atrakcyjny pod względem turystycznym region. Kto był, ten wie. Będąc tam nie można się nudzić. Jeziora i rzeki dają możliwości do żeglowania, kajakowania, wędkowania. Lasy, to raj dla fanów survivalowych przygód, piechurów, zbieraczy grzybów, jagód, malin… Rowerzyści odnajdą tam rzeźbę terenu poprzecinaną strumieniami, porównywalną momentami do tras górskich. Najpiękniejsze fotografie i wspomnienia można przywieźć właśnie z Kaszub. Przy trafnych planach lub odrobinie szczęścia natrafić można zaś na jedną z wielu regionalnych imprez, której oryginalność i niepowtarzalność zapamiętuje się do końca życia.
Nocleg na Kaszubach poza sezonem letnim bez problemu znajdziemy w jednym z gospodarstw agroturystycznych, domów wypoczynkowych lub pensjonatów. Karczmy, zajazdy, restauracje i gospody czekają zaś na głodnych gości. Otwartych jest także wiele kościołów i muzeów, do których warto zajrzeć. Szczególnie godnymi odwiedzenia są te z bogatymi zbiorami etnograficznymi. To dzięki nim historia oraz obyczaje regionu, w którym się znajdujemy staną się bardziej zrozumiałe, a przez to bliższe. Kaszuby, to bogactwo form i krajobrazów, które trzeba zobaczyć!
Anna Kędzierska